VRT NWS DOC: Bert De Vroey op zoek naar grondstoffenjagers in Groenland

Zaterdag 21 juni op VRT Canvas en VRT MAX om 20.05 uur

Maandag 16 juni 2025 - Groenland, het grootste eiland ter wereld, is bedekt door een gigantische ijskap en wordt door velen gezien als het nieuwe Eldorado. Onder de bevroren bodem liggen zeldzame aardmetalen die cruciaal zijn voor de groene transitie. Wie controle heeft over het unieke potentieel van Groenland, heeft controle over de toekomst. Maar mijnen boven de poolcirkel is gemakkelijker gezegd dan gedaan en niet zonder risico voor mens en natuur. Terwijl buitenlandse mijnbouwbedrijven proberen voet aan de grond te krijgen, stellen de Groenlanders zich de vraag: wat betekent dit voor ons? VRT NWS-journalist Bert De Vroey trok naar het Hoge Noorden en zocht het uit.

De Amerikaanse president Donald Trump lijkt sinds zijn aantreden geobsedeerd door Groenland: ‘We moeten Groenland hebben’, herhaalt hij geregeld. Maar waarom? Groenland is niet alleen erg strategisch gelegen in het Noordpoolgebied, het grootste eiland ter wereld zit ook nog eens boordevol unieke en extreem waardevolle grondstoffen. Het gaat dan vooral om de zogenaamde zeldzame aardmetalen, nodig voor de groene transitie en de militaire high-tech industrie. Vandaag is de wereldwijde toegang tot die cruciale grondstoffen bijna volledig in handen van China. En daar willen de VS, maar ook Europa, verandering in brengen. Wie controle heeft over de Groenlandse bodemschatten, heeft controle over de toekomst.

“Van de tien plekken op aarde die elke geoloog bezocht moet hebben voordat hij sterft, is dit er één. Het is zó uniek, zo anders. Hiermee zouden we de wereld voor tien of vijftienduizend jaar kunnen voorzien…” Greg Barnes, geoloog

We volgen Greg Barnes, een Australische geoloog, miljonair en avonturier, in zijn zoektocht naar een nieuwe mijnlocatie. Niet lang geleden werd hij uitgenodigd in het Witte Huis om te spreken over het potentieel aan grondstoffen. Maakte hij Donald Trump het hoofd gek met zijn verhalen over Groenland en de verborgen rijkdommen daar?

Maar wat houdt dat eigenlijk in, mijnen naar grondstoffen in een gebied dat voor het grootste deel bedekt is met ijs? Een mijn opstarten boven de poolcirkel is gemakkelijker gezegd dan gedaan: Het grillige polaire klimaat, geen infrastructuur of wegen, alles gebeurt per boot, vliegtuig of helikopter en er is amper geschikt personeel. Geen wonder dat er vandaag nog maar twee kleinschalige mijnbouwprojecten actief zijn…

“Het is belangrijk dat wij Groenlanders beter worden opgeleid. Ik ben er klaar voor.” Jakobine Lennert, studente mijnbouwschool

Toch zet Groenland zelf in op een toekomst in de mijnbouwindustrie. Aan de vrij recent opgerichte mijnbouwschool in Sisimiut worden toekomstige mijnwerkers opgeleid voor een carrière in de sector. Bert volgt er de Groenlandse studente Jakobine Lennert tijdens een schooldag in de oefenmijn.

“Grote mijnbouwbedrijven proberen de lokale bevolking vaak te verleiden. Maar ze komen hun beloften niet na en laten dan een puinhoop achter. Wie het niet proper kan doen, is hier niet welkom." Schipper Erik Palo Jacobsen, gidst op een duurzame manier toeristen rond in de fjorden.

Hoe kijken de Groenlanders zelf naar de wereldwijde belangstelling voor hun land? En naar de bedrijven en investeerders die azen op de rijkdommen in de rotsen. Wat betekent de komst van mijnen voor hun dagelijks leven en voor de ongerepte natuur die hen omringt? Kortom: wat doet Groenland met zijn grondstoffen, en wat doen die grondstoffen met de Groenlanders?